Twierdza
Przemyśl
Aleksiej Aleksiejewicz Brusiłow (ros. Алексей Алексеевич Брусилов, ur. 19 sierpnia/31 sierpnia 1853 w Tbilisi, zm. 17 marca 1926 wMoskwie) – rosyjski generał kawalerii i generał-adiutant, od 1919 w Armii Czerwonej.
Był synem rosyjskiego generała porucznika oraz Luizy Niestojemskiej (Polki).
Edukacja wojskowa
Uczęszczał do Korpusu Paziów (1867 – 1872).
Kariera wojskowa
Po ukończeniu szkoły wstąpił do armii. Przydział otrzymał do 16tego twerskiego pułku dragonów.
Dwa lata później (1874) otrzymuje promocję na porucznika.
W latach 1877 – 1878 r. bierze udział na Kaukazie w działaniach wojennych pko Turcji.
29.10.1877 r. promowany na sztabs-kapitana.
W 1879 r. skierowany do Oficerskiej Szkoły Kawalerii, gdzie pozostawał wykładowcą do 1906 r.
15.12.1881 r. mianowany kapitanem (od 18.08.1882 r. rotmistrzem).
9.02.1890 r. promowany na podpułkownika.
30.08.1892 r. odbiera promocję na pułkownika.
6.05.1900 r. uzyskuje pierwszy stopień generalski (GM – generał major).
6.12.1906 r. awansowany na generała lejtnanta i obejmuje dowództwo 2 dywizji dragońskiej kawalerii.
12.05.1912 r. zastępca dowódcy Warszawskiego Okręgu Wojskowego.
6.12.1912 r. odbiera awans na generała kawalerii.
15.08.1913 r. obejmuje dowództwo lubelskiego XII Korpusu Armijnego.
Wojna
Od początku mobilizacji 19 lipca 1914 roku służył jako dowódca Grupy Proskurowskiej, która 28 sierpnia przemianowana na 8 Armię. Jako jej dowódca odniósł wiele zwycięstw nad wojskami austro-węgierskimi m. in. odznaczył się w walkach pod Rawą Ruską i Gródkiem Jagiellońskim, potem nad Sanem i w bojach o Stryj.
Z końcem października 1914 r. jego 8 Armia trafia w rejon Dukli, gdzie odznacza się w walkach z austro-węgierską 3 Armią uniemożliwiając tej osiągniecie przełamania pod Sanokiem i odblokowanie przemyskiej twierdzy.
W 1915 r. dzielnie walczył w bitwach karpackich. Jego wojska zdołały przejść przez Karpaty, jednakże zostały powstrzymane.
Klęska gorlicka zmusiła Brusiłowa do stopniowego wycofania podlegających mu sił z Galicji. Planowo oddał Radymno, Przemyśl, którego postanowił nie bronić, a 9.06.1915 r. Lwów. Ostatecznie zajął front w Wołyniu.
17.03.1916 r. został głównodowodzącym frontu południowo – zachodniego.
Tu ujawnił się jego talent wojskowy. Dał się poznać, jako wyśmienity taktyk i organizator wojska. Opracował m. in. nowatorski atak falowy piechoty, który został zaadaptowany następnie na froncie zachodnim przez aliantów. Przygotował ofensywę wołyńską i przeprowadził ją w miesiącach czerwiec – lipiec 1916 r. Pełnego sukcesu nie osiągnął z uwagi na bierną postawę pozostałych frontów oraz braki w zaopatrzeniu wojska, zwłaszcza artylerii w amunicję.
W lutym 1917 r. skłonił Mikołaja II do abdykacji.
W połowie roku objął stanowisko głównodowodzącego armią.
Przeprowadził nieudaną ofensywę roku 1917 tzw. Kiereńskiego, która szybko się załamała w związku z postępującym rozkładem armii. Skutkiem niepowodzenia było zdjęcie jego z funkcji. Został doradcą wojskowym Rządu Tymczasowego.
Wraz z wybuchem rewolucji październikowej przechodzi w stan spoczynku. Podczas wojny domowej odmawia udziału po stronie białogwardzistów. Nieoficjalnie wspiera czerwonych.
W 1919 r. wstępuje do Armii Czerwonej odpowiadając za jej organizację.
Przyczyną zmiany postawy Brusiłowa prawdopodobnie było jego umiłowanie do armii. Na wiele lat przed wybuchem wojny domagał się on przeprowadzenia gruntownych zmian w armii carskiej, która była korumpowana, zacofana i oparta na nepotyzmie. Jego krytyka pogłębiła się po wojnie z Japonią, która wykazała wszystkie słabości rosyjskich sił wojskowych. Jego rozczarowanie caratem pogłębiło się wraz z przebiegiem walk podczas I wojny światowej.
Jako dowódca uchodził za wymagającego, lecz sprawiedliwego, dzielącego często trudy walki ze zwykłymi żołnierzami.
W opinii historyków uchodził za jednego z najzdolniejszych z pośród dowódców pierwszowojennych, jeśli nie najwybitniejszego.
2 maja 1920 roku na mocy rozkazu rządu sowieckiego wyznaczony został przewodniczącym Rady Specjalnej przy Naczelnym Dowódcy, w skład której weszło kilkunastu generałów armii carskiej. 30 maja Rada na czele z Brusiłowem wsparła swoim autorytetem apel do byłych oficerów carskich o wstępowanie w szeregi Armii Czerwonej do walki z wojskami polskimi w wojnie polsko bolszewickiej.
W latach 1920-1923 w komisariacie obrony Armii Czerwonej, a w latach 1923–1924 inspektor kawalerii.
Następnie pełnił funkcję doradcy ds. specjalnych w Rewolucyjnej Radzie Wojskowej ZSRR.