Twierdza
Przemyśl
Leopold Hauser
Urodził się 22 listopada 1844 r. w Kałuszu, zm. 9 maja 1908 r. we Lwowie – znany prawnik, radca C.K. Sądu Krajowego, pisarz, poeta, publicysta, działacz amatorskiego ruchu teatralnego, działacz społeczno-kulturalny.
Był synem zarządcy dóbr kameralnych, dlatego rodzina często zmieniała miejsce pobytu. W 1863 r. ukończył c.k. Gimnazjum w Przemyślu i po zdaniu matury wstąpił na Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Za udział w powstaniu styczniowym został aresztowany i 7 miesięcy spędził w więzieniu. Następnie powrócił na studia na UJK na wydział prawa, które ukończył w 1867 r. Pracę zawodową rozpoczął w Sądzie Obwodowym w Przemyślu, a później w Jaworowie, Dobromilu i Ustrzykach Dolnych.
W 1874 r. powrócił do Przemyśla na stanowisko adiunkta sądowego i w 1876 r. ożenił się z Waną Kamilą Daukszanką, z którą miał trzy córki. Udzielał się w pracy społecznej, był radnym miejskim, ale za krytykę w prasie stosunków panujących w austriackim sądownictwie, został w 1882 r. służbowo przeniesiony do sądu do Sambora. Od 1884 r. przez trzy lata pracował w sądzie w Monasterzyskach, a później w Sądzie Powiatowym w Żółkwi.
W 1898 r. awansował na radcę C.K. Sądu Krajowego we Lwowie, został też członkiem Towarzystwa Prawniczego Lwowskiego. Był współzałozycielem Krajowego Związku Sędziów i w 1907 r. został jego pierwszym prezydentem.
Zmarł 9 maja 1908 r. we Lwowie w wieku 64 lat, pochowany został na Cmentazru Łyczakowskim.
Leopold Hauser od lat gimnazjalnych związany był z Przemyślem. Tutaj rozwijał swoje zainteresowania literackie. W 1864 r. napisał swój pierwszy wiersz pt. "Więzienie". Z jego inicjatywy w 1869 r. powstał teatr pod nazwą "Teatr Amatorski w Przemyślu", który wystawiał komedie Fredry i Bałuckiego, sztuki Korzeniowskiego. Część dochodów z przedstawień była przeznaczona dla dzieci i Bursy Przemyskiej. Hauser był nie tylko aktorem, ale także autorem sztuk teatralnych i organizatorem spektakli. 20 marca 1878 r. z ruchu teatralnego powstał Przemyski Teatr Dramatyczny im. A. Fredry, dla którego Hauser napisał statut. Ofiarował mu też własną bibliotekę teatralną liczącą 300 pozycji.
Innym przejawem działalności społecznej Hausera była inicjatywa założenia Stowarzyszenia Rękodzielników "Gwiazda", miejscowego tygodnika "San" (1878 r.) oraz pism zawodowych "Urzędnik" i "Prawnik". Pisał i publikował nowele i opowiadania oraz wiele artykułów do prasy lwowskiej i krakowskiej. Jego najważniejszym dziełem naukowym jest "Monografia Miasta Przemyśla" wydana w 1883 r. nakładem księgarni Braci Jeleniów. Dzieje miasta napisał sprawując przez 5 lat funkcję dyrektora Starożytnego Archiwum Przemyśla.
Został Honorowym Obywatelem Przemyśla (1882 r.), Monastyrzysk i Żółkwi.
Literatura:
Hauser Leopold Franciszek http://www.pbp.webd.pl/tkop1/hauser3.pdf
http://slowak.edu.pl/hauser-leopold