Twierdza
Przemyśl
Położenie strategiczne.
Wzniesiony na wzgórzu 231 m n.p.m. ostrzałem pokrywał drogę i linię kolejową na Lwów. Flankował międzypola fortów nr XV „Borek” i XIV „Hurko” uczestnicząc aktywnie w obronie tego pierwszego podczas I oblężenia.
Historia budowy.
Forty grupy siedliskiej budowano jako zupełnie nowe instalacje obronne. Decyzja o ich budowie zapadła dopiero na przełomie lat 80tych XIX w. D. Salis- Soglio udało się uzyskać akceptację von Becka na przesunięcie linii obrony wschodniej części Twierdzy na linię wzgórz siedliskach co polepszało wydatnie obronność tego odcinka narażonego pierwotnie na ostrzał przeciwnika właśnie z linii tych wzgórz. Grupę siedliską jako najbardziej narażoną na wrogą akcję miały tworzyć głównie dzieła pancerne. Sam fort I zaprojektowano jako pancerny (projektu nie zrealizowano) uznając za wystarczające przesunięcie linii obrony na poprzedzające go dzieła pomocnicze w tym fort I/1 (oznaczony początkowo jako Ia, a następnie I/1 „Leśniczówka Byków”). Fort ten wzniesiono pierwotnie jako artyleryjski, modernizując następnie w latach 90-tych XIX w. na pancerny.
Koszt budowy.
Blisko 250 tys. florenów.
Opis obiektu.
Fort powstał na narysie nieregularnym, półkolistym. Pełnoprofilowaną fosę broniła kaponiera grodzowa, do której komunikację zapewniała poterna centralna prowadząca z koszar. Kaponiera posiadała stanowiska dla ckm-ów (4 szt. M 93 kal. 8 mm) Fort posiadał dwukondygnacyjne koszary o betonowo-stalowym stropie. Ściany wykonano z cegły. Szyi fortu broniła kaponiera szyjowa wybudowana przy koszarach w ramach budynku koszarowego z 2 ckm kal. 8 mm (M93). Na stropie koszar umieszczono ławę strzelecką dla załogi i ckm-ów stanowiącą obronę fosy i stoku. Stok zabezpieczono przeszkodami z drutu kolczastego oraz dzikiej roślinności utrudniając ruch przeciwnikowi. Budynek koszarowy mieścił magazyny, pomieszczenia mieszkalne załogi i inne w tym schrony pogotowia dla załogi. Komunikację zapewniały korytarze i klatki schodowe. Baterię pancerną ulokowano poza budynkiem koszarowym na lewym barku dzieła. Komunikację z fortu zapewniała poterna. Istniało też dojście z zewnątrz. Bateria posiadała stanowisko obserwacyjne do kierowania ogniem, tradytor artyleryjski dla 2 armat M98 kal. 8 cm. Pancerze artyleryjskie zamontowano dla 2 armat M02 kal. 8 cm.
Załoga.
Ok. ¼ kompanii piechoty (125 ludzi w tym 4 oficerów i komendant fortu). Miejsc noclegowych mogło być mniej a piechota mogła dochodzić spoza fortu.
Artyleria.
2 armaty kal. 8 cm Senkpanzerkanone M.02 - opuszczane armaty w dwóch wysuwanych i obrotowych wieżach pancernych
2 x 8 cm Minimalschartenkanone M.98 w kazamatach pancernych w tradytorze
8 x 8 mm ckm-y Skoda M.93 – zapewne przezbrojone w Schwarzlose M.07/12
1 x pancerna wieża obserwacyjna>
Wg J.Kurek i M.Kurek fort wspierały 2 baterie artyleryjskie liczące 20 dział ulokowanych w 4 działobitniach.
Historia walk.
O fort toczyły się krwawe walki podczas I oblężenia w dniu 7.10.1914r. Był jedynym obiektem, na który udało się wedrzeć Rosjanom, jednakże pozostali oni na zewnątrz budynków. Ostrzelanie dzieła przez własną załogę, odcięcie ogniem zaporowym posiłków rosyjskich oraz kontruderzenie pułku honwedów zmusiło Rosjan do poddania się.
Dojazd.
Fort położony po stronie ukraińskiej.
Stan zachowania.
Mało czytelny w terenie. Wysadzony i zniwelowany. Wały porośnięte roślinnością. Zachowała się kaponiera grodzowa.
Literatura:
„Twierdza Przemyśl” Franz Forstner
„Forty przemyskie – przewodnik” Jan Rożański
„Grupa Siedliska” - Tomasz Idzikowski w „Twierdza Przemyśl w Galicji” Przemyśl 2003
Tomasz Idzikowski „Artyleria pancerna Twierdzy Przemyśl” cz. IV Fort I/1 „Łasiczka” w Forteca Almanach Historyczny Rok IV, nr 4/2003 (15)
Julian.W.Kurek, Mariusz Kurek – Artyleria Twierdzy Przemyśl” Przemyśl 2002