Twierdza
Przemyśl
Położenie strategiczne.
Usytuowany został na wzgórzu (256 m n.p.m.) dominującym nad doliną Wiaru. Za zadanie miał flankowanie Fortu II „Jaksmanice” oraz poprzez pokrycie ogniem Fortu IIIa „Hermanowice” obronę dostępu do wnętrza Twierdzy prowadzącego od południa drogą Dobromilską i koleją biegnącą na Chyrów.
Historia budowy.
Szaniec 25. Założony został na planie szańca siedmiobocznego o równych bokach w latach 1854-55. Jego budowę ukończono w całości jako jednego z nielicznych dzieł odcinka prawobrzeżnego. Podobnie jak inne obiekty tego okresu miał on konstrukcję ziemno-drewnianą. Wał ze stanowiskami piechoty i artylerii poprzedzono fosą.
Właściwy fort artyleryjski został ukończony dopiero w 1914r. jako fort jednowałowy, ześrodkowany o narysie pięciobocznym.
Opis obiektu.
Fort ten podobnie jak „Helicha” (nr VI) ma nietypową budowę w stosunku do innych dzieł tego typu co wiąże się najprawdopodobniej z ich wysokim, niedostępnym położeniem dla nacierającego przeciwnika. Nietypowość polega na tym, że nie posiada on schronu centralnego. Na jego miejscu istnieje jedynie hangar dla dział. Drugą różnicą jest zniwelowanie poprzecznic na czole fortu i przeznaczenie tej części dzieła wyłącznie dla piechoty. Kolejną istotną różnicą jest oparcie obrony fosy na dwóch kojcach umieszczonych w przeciwstoku czyli naprzeciw dzieła, a nie w jego barkach czy czole. Fort został poprzedzony basteją na czole, której obsada mogła schronić się w schronie wbudowanym w przeciwstok fosy. Komunikację z fosą zapewniała przelotnia zlokalizowana w czole. Na barkach pozostawiono stanowiska artylerii wraz ze schronami pogotowia w poprzecznicach. Szyję zamknięto wałem. Do wnętrza prowadziła murowana brama, której obronę stanowiła ulokowana na zapolu basteja. Koszary fortu składały się z dwóch parterowych budynków, których mury wykonano z cegły. Stropy wykonano z betonu i stalowych dwuteowników. Całość nakryto nasypem ziemnym. Wodę załodze zapewniała studnia.
Załoga.
Komendant, 250 piechurów, 91 artylerzystów i 9 pionierów.¹
Uzbrojenie artyleryjskie.
4 armaty dalekiego zasięgu 15 cm M.61 oraz 4 armaty polowe 8 cm M.75 na wysokich lawetach.
Według J.Kurka i M.Kurka („Artyleria Twierdzy Przemyśl” Przemyśl 2002) fort miał posiadać 6 armat 15 cm wz.80 na wale, zaś w zniwelowanych po przebudowie kaponierach 8 armat 9 cm wz.75.
Dojazd.
Drogą z Przemyśla na Medykę, za wioską Łuczyce pieszo drogą za boiskiem.
Stan zachowania.
Zachowany w dobrym stanie.
1 Dane za T. Idzikowskim „Twierdza Przemyśl” Powstanie. Rozwój. Technologie” Krosno 2014, Wyd. Arete
Basteja
Brama
Hangar armaty
Hangar i barbeta
Hangar i schron
Kojec fosy
Koszary parterowe
Koszary szyjowe i brama
Koszary szyjowe
Koszary szyjowe
Koszary
Lewy bark wnętrze
Prawy bark wnętrze
Schron pogotowia i ławka strzelecka
Schron pogotowia
Schron
Wjazd
Hangar armaty
Wnętrze